Xây dựng doanh nghiệp cũng giống như xây một ngôi nhà, muốn bền vững cần có đầy đủ các yếu tố cần thiết. Một doanh nghiệp muốn phát triển mạnh mẽ, bền vững cần có một mô hình quản trị chiến lược bài bản, rõ ràng. Mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược là một mô hình giúp các chủ doanh nghiệp dễ dàng hình dung và xây dựng doanh nghiệp một cách khoa học, hiệu quả.
1. Mô hình quản trị chiến lược là gì?
Mô hình quản trị chiến lược là một khung conceptual hoặc cấu trúc tổ chức được sử dụng để xác định và thực hiện chiến lược của một tổ chức. Mô hình này giúp các nhà quản trị và lãnh đạo trong việc phát triển, triển khai và theo dõi các kế hoạch chiến lược.
Một mô hình quản trị chiến lược thường bao gồm các yếu tố sau:
- Phân tích môi trường: Đánh giá các yếu tố ngoại vi và nội vi ảnh hưởng đến tổ chức, bao gồm thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh, công nghệ và văn hóa tổ chức.
- Xác định mục tiêu: Xác định mục tiêu dài hạn và ngắn hạn mà tổ chức muốn đạt được. Mục tiêu này phải cụ thể, đo lường được và có thể đạt được.
- Phân tích SWOT: Đánh giá các điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities) và thách thức (Threats) của tổ chức để hiểu rõ tình hình hiện tại và xác định các yếu tố quan trọng trong quá trình quyết định chiến lược.
- Xây dựng chiến lược: Định hình chiến lược tổ chức dựa trên phân tích và đánh giá các yếu tố đã nêu. Chiến lược này phải phù hợp với mục tiêu và sứ mệnh của tổ chức.
- Triển khai chiến lược: Thực hiện các hoạt động, chương trình và dự án để đạt được mục tiêu chiến lược đã đề ra.
- Đánh giá và theo dõi: Đo lường, đánh giá và theo dõi tiến trình thực hiện chiến lược. Các chỉ số hiệu quả (KPIs) được sử dụng để đo lường và đánh giá kết quả.
Mô hình quản trị chiến lược có thể thay đổi tùy thuộc vào tổ chức và ngành công nghiệp cụ thể. Tuy nhiên, mục đích chung của mô hình này là hỗ trợ quyết định chiến lược và đảm bảo rằng tổ chức đạt được mục tiêu của mình trong một môi trường thay đổi liên tục
2. Cấu trúc của mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược
Mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược có 4 trụ cột chính:
- Triết lý và văn hóa doanh nghiệp (nền móng)
- Sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu
- Nguồn lực và năng lực cốt lõi
- Kiến trúc hệ thống và hoạt động
Triết lý và văn hóa doanh nghiệp là nền móng vững chắc của bất kỳ doanh nghiệp nào. Triết lý doanh nghiệp là những giá trị cốt lõi mà doanh nghiệp hướng tới, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp là tập hợp các giá trị, niềm tin, hành vi, quy tắc ứng xử,… được chia sẻ bởi các thành viên trong doanh nghiệp. Một triết lý và văn hóa doanh nghiệp rõ ràng, đúng đắn sẽ giúp doanh nghiệp có được sự đồng lòng, gắn kết của các thành viên, tạo ra môi trường làm việc tích cực, hiệu quả.
Sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu là những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp định hướng phát triển. Sứ mệnh là lý do tồn tại của doanh nghiệp, là những giá trị mà doanh nghiệp muốn đem lại cho xã hội. Tầm nhìn là mục tiêu mà doanh nghiệp muốn đạt được trong tương lai. Mục tiêu là những kết quả cụ thể mà doanh nghiệp muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu cần được xác định rõ ràng, phù hợp với thực tế và khả năng của doanh nghiệp.
Nguồn lực và năng lực cốt lõi là những yếu tố giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu. Nguồn lực bao gồm các nguồn lực vật chất, tài chính, nhân lực,… Năng lực cốt lõi là những năng lực mà doanh nghiệp có thể thực hiện tốt hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Doanh nghiệp cần xác định rõ nguồn lực và năng lực cốt lõi của mình để xây dựng chiến lược phù hợp.
Kiến trúc hệ thống và hoạt động là yếu tố giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả. Kiến trúc hệ thống bao gồm sơ đồ tổ chức, quy trình hoạt động, quy định, quy chế,… Các hoạt động bao gồm các hoạt động sản xuất, kinh doanh, marketing, nhân sự, tài chính,… Doanh nghiệp cần xây dựng kiến trúc hệ thống và hoạt động phù hợp với sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu và nguồn lực của mình.
3. Các bước triển khai của mô hình quản trị chiến lược
Quản trị chiến lược là một quá trình liên tục, bao gồm việc xác định mục tiêu, phân tích môi trường, xây dựng chiến lược, thực hiện chiến lược và đánh giá hiệu quả chiến lược. Mô hình ngôi nhà là một mô hình tổng quát về quá trình quản trị chiến lược, được chia thành 11 bước.
Bước 1: Xác định tầm nhìn và sứ mệnh
Tầm nhìn là mục tiêu cao nhất mà doanh nghiệp hướng tới trong tương lai. Sứ mệnh là tuyên bố về mục đích tồn tại của doanh nghiệp. Bước này nhằm xác định những gì doanh nghiệp muốn đạt được trong tương lai và tại sao doanh nghiệp tồn tại.
Bước 2: Xác định môi trường bên ngoài
Môi trường bên ngoài bao gồm các yếu tố tác động đến hoạt động của doanh nghiệp từ bên ngoài, chẳng hạn như các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, công nghệ và cạnh tranh. Bước này nhằm xác định các cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp có thể phải đối mặt trong môi trường bên ngoài.
Bước 3: Xác định môi trường bên trong
Môi trường bên trong bao gồm các yếu tố thuộc về doanh nghiệp, chẳng hạn như nguồn lực, năng lực, năng lực cạnh tranh và văn hóa doanh nghiệp. Bước này nhằm xác định các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh.
Bước 4: Phân tích SWOT
Phân tích SWOT là một công cụ giúp doanh nghiệp tổng hợp các thông tin thu thập được trong các bước 2 và 3. Bước này nhằm xác định các kết hợp giữa cơ hội, thách thức, điểm mạnh và điểm yếu có thể ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.
Bước 5: Lựa chọn chiến lược
Chiến lược là kế hoạch hành động tổng thể của doanh nghiệp để đạt được mục tiêu. Bước này nhằm lựa chọn chiến lược phù hợp nhất với các mục tiêu của doanh nghiệp và các điều kiện môi trường.
Bước 6: Xây dựng kế hoạch hành động
Kế hoạch hành động là kế hoạch cụ thể để triển khai chiến lược. Bước này nhằm cụ thể hóa các hoạt động cần thực hiện để triển khai chiến lược.
Bước 7: Thực hiện chiến lược
Thực hiện chiến lược là quá trình triển khai các kế hoạch hành động đã được xây dựng. Bước này đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các thành viên trong doanh nghiệp.
Bước 8: Kiểm tra và đánh giá
Kiểm tra và đánh giá là quá trình theo dõi và đánh giá hiệu quả của chiến lược. Bước này nhằm kịp thời điều chỉnh chiến lược khi cần thiết.
Bước 9: Điều chỉnh chiến lược
Điều chỉnh chiến lược là quá trình thay đổi chiến lược khi môi trường hoặc mục tiêu của doanh nghiệp thay đổi. Bước này nhằm đảm bảo chiến lược luôn phù hợp với thực tế.
Các bước xây dựng mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược là một quá trình tổng quát và có thể được điều chỉnh cho phù hợp với từng doanh nghiệp và ngành công nghiệp cụ thể. Tuy nhiên, các bước này đều bao gồm các giai đoạn chính và hoạt động cơ bản để xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh thành công.
4. Ứng dụng mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược
Mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược là một mô hình tổng quát, có thể áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, quy mô. Để ứng dụng hiệu quả mô hình này, doanh nghiệp cần thực hiện theo các bước sau:
- Xác định rõ sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp.
- Xây dựng triết lý và văn hóa doanh nghiệp phù hợp với sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp.
- Xác định nguồn lực và năng lực cốt lõi của doanh nghiệp.
- Xây dựng kiến trúc hệ thống và hoạt động phù hợp với sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu, nguồn lực và năng lực cốt lõi của doanh nghiệp.
- Thực hiện và giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện.
5. Lợi ích của việc ứng dụng mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược
Việc ứng dụng mô hình ngôi nhà quản trị chiến lược mang lại cho doanh nghiệp nhiều lợi ích, bao gồm:
- Giúp doanh nghiệp có được định hướng phát triển rõ ràng, phù hợp với thực tế và khả năng của doanh nghiệp.
- Giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực và năng lực cốt lõi để đạt được mục tiêu.
- Giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả, tạo ra lợi thế cạnh tranh.
- Giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
